Sau 12 năm kể từ ngày Việt Nam gia nhập Tổ Chức Thương Mại Thế Giới (WTO) vào ngày 11/ 1/2007, nền kinh tế Việt Nam đã đạt được nhiều thành quả tích cực và quan trọng, thể hiện qua việc tăng trưởng kinh tế, thu hút đầu tư nước ngoài, cán cân xuất và tốc độ tăng trưởng bình quân tăng qua các năm. Bên cạnh đó, WTO cũng đã làm thay đổi diện mạo khung khổ pháp lý, thể chế chính sách về kinh tế, thương mại, đầu tư, cũng như phương thức quản lý kinh tế của Việt Nam hơn một thập kỷ qua. Đặc biệt trong lĩnh vực đầu tư, ngày càng nhiều các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân có mong muốn đầu tư vào thị trường Việt Nam, nhưng còn e ngại vì chưa hiểu rõ các quy định pháp lý. DIMAC xin nêu ra câu hỏi thắc mắc của khách về vấn đề này như sau:

Câu hỏi: Tôi có người bạn là người nước ngoài (quốc tịch Ấn Độ) đang có dự định đầu tư vào thị trường Việt Nam. Vậy bạn tôi có thể mở công ty tại Việt Nam không và có điều kiện gì cho việc mở công ty theo pháp luật Việt Nam?

- Chị Thuỳ – Gò Vấp -

Chân thành cảm ơn chị Thuỳ đã gửi câu hỏi cho đội ngũ luật sư của DIMAC. Với tư cách là một công ty luật chuyên nghiệp và uy tín trên thị trường về lĩnh vực Luật đầu tư cho nhà đầu tư Việt Nam và nước ngoài, DIMAC xin tư vấn và giải đáp câu hỏi của chị Thuỳ và quý độc giả của DIMAC như sau:

Theo thông tin mà chị Thuỳ cung cấp, DIMAC hiểu rằng người bạn Ấn Độ của chị Thuỳ - nhà đầu tư (NĐT) đang có ý định đầu tư (tiền vốn) để mở công ty (thành lập doanh nghiệp) tại Việt Nam. Đây được xem là việc NĐT đầu tư vào Việt Nam bằng cách thành lập doanh nghiệp.

Theo Luật Đầu tư 2014, cùng với việc bỏ vốn thành lập doanh nghiệp, NĐT có thể lựa chọn các hình thức đầu tư sau đây: Đầu tư mua cổ phần, vốn của doanh nghiệp khác; ký kết hợp đồng hợp tác công tư (hợp đồng PPP); ký kết hợp đồng với các NĐT khác (hợp đồng BCC).

Đầu tiên, Đầu tư thành lập tổ chức kinh tế (thành lập doanh nghiệp)

Đây là hình thức đầu tư phổ biến của các NĐT nước ngoài ở thời điểm hiện tại. Bởi vì đây là hình thức đầu tư giúp các NĐT nước ngoài có được quyền sở hữu và định đoạt công ty (dự án) của mình ngay từ giai đoạn đầu bước chân vào Việt Nam. Tuy nhiên, đây là hình thức tương đối phức tạp bởi NĐT phải trải qua nhiều bước thủ tục, cung cấp nhiều tài liệu để được sự xem xét chấp thuận của cơ quan quản lý đầu tư tại Việt Nam. Đối với hình thức này, NĐT sẽ tiến hành xin cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư, sau đó Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, cuối cùng là các bước đăng ký thuế, nộp  lệ phí môn bài. Doanh nghiệp được thành lập của NĐT được xem là Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (“Doanh nghiệp ĐTNN”).

Thứ hai, Đầu tư theo hình thức góp vốn, mua cổ phần, phần vốn góp vào tổ chức kinh tế (đầu tư mua cổ phần, vốn của doanh nghiệp khác)

Đây là hình thức đầu tư được ưa chuộng hơn cả hình thức đầu tiên. Hình thức này có thủ tục đơn giản, tiết kiệm về thời gian và công sức chuẩn bị tài liệu để trình nộp cơ quan quản lý đầu tư. Thông qua hình thức này, NĐT được quyền mua cổ phần, phần vốn góp (vốn điều lệ của doanh nghiệp) hoặc góp vốn vào một doanh nghiệp đã được NĐT khác (Việt Nam hoặc nước ngoài) thành lập trước đó. Với hình thức này, NĐT đã bỏ qua được bước xin cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư vì NĐT không bắt buộc phải có dự án vì NĐT đầu tư vào một công ty đã tồn tại trên thị trường. Hình thức này cũng được gọi là Hợp nhất và Sáp nhập (Merger and Acquisition - M&A).

Thứ ba, Đầu tư theo hình thức hợp đồng PPP (hợp đồng hợp tác công tư)

Theo quy định của pháp luật về đầu tư, đây là hình thức đầu tư theo cách thức giao kết hợp đồng giữa NĐT nước ngoài và cơ quan nhà nước có thẩm quyền của Việt Nam nhằm cùng nhau bỏ vốn thực hiện các dự án về đầu tư xây dựng mới hoặc cải tạo, nâng cấp, mở rộng, quản lý và vận hành công trình kết cấu hạ tầng (cầu, đường, công trình công cộng) hoặc cung cấp dịch vụ công phục vụ cho người dân. Việc thu lại lợi nhuận được quy định theo pháp luật về đầu tư công.

Cuối cùng, Đầu tư theo hình thức hợp đồng BCC (hợp đồng hợp tác kinh doanh)

Hình thức cuối cùng là hình thức giao kết hợp đồng giữa NĐT nước ngoài và NĐT khác để cùng nhau bỏ vốn thực hiện một dự án (ví dụ: xây dựng nhà chung cư để bán) theo phương thức “lời ăn – lỗ chịu” mà không cần thành lập doanh nghiệp. Trong hợp đồng BCC này, các NĐT sẽ quy định các điều khoản từ cơ bản đến quan trọng như: Mục tiêu và phạm vi hoạt động đầu tư kinh doanh; Đóng góp của các bên tham gia hợp đồng và phân chia kết quả đầu tư kinh doanh; Tiến độ và thời hạn thực hiện hợp đồng; Quyền, nghĩa vụ của các bên.

Trên đây là các hình thức đầu tư của NĐT nước ngoài khi muốn đầu tư, kinh doanh vào Việt Nam. DIMAC hi vọng chị Thuỳ và người bạn của chị có thể tìm ra phương án phù hợp nhất với dự định sắp tới. Nếu chị Thuỳ vá quý độc giả có bất gì thắc mắc về các quy định pháp lý, xin vui lòng gửi câu hỏi tư vấn về cho DIMAC. Với đội ngũ luật sư nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực đầu tư, chúng tôi luôn sẵn sàng cung cấp các giải pháp pháp lý tối ưu về hiệu quả, chi phí và tối giản về thủ tục pháp lý cho quý khách hàng.