Nguyễn Phương Thảo – Luật sư
Nguyễn Thị Mỹ Duyên – Trợ lý Luật sư
Phù hợp với sự phát triển nhanh chóng của việc ứng dụng công nghệ điện tử vào việc giao kết và thực hiện hợp đồng, ngày 22/6/2023, Quốc hội đã ban hành Luật Giao dịch điện tử số 20/2023/QH15, thay thế Luật Giao dịch điện tử số 51/2005/QH11, có hiệu lực kể từ ngày 01/7/2024 (“Luật Giao dịch Điện tử 2023”). Luật Giao dịch Điện tử 2023 đã mở rộng phạm vi áp dụng giao dịch điện tử, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về thực hiện hợp đồng điện tử, tạo điều kiện cho chuyển đổi số và thực hiện giao dịch điện tử thay thế giao dịch truyền thống trong điều kiện phát triển kinh tế hiện nay. Trong bài viết này, chúng tôi chia sẻ các vấn đề giao kết và thực hiện hợp đồng điện tử quy định tại Luật Giao dịch Điện tử 2023.
1. Giới thiệu chung về hợp đồng điện tử
Theo quy định tại Luật Giao dịch Điện tử 2023, hợp đồng điện tử là hợp đồng được thiết lập dưới dạng thông điệp dữ liệu [1]. Như vậy, một hợp đồng điện tử sẽ có giá trị pháp lý nếu đáp ứng hai yếu tố quan trọng như sau:
- Đáp ứng các điều kiện giao dịch, hợp đồng có hiệu lực theo Điều 117 Bộ luật Dân sự 2015; và
- Là thông điệp dữ liệu được khởi tạo, gửi, nhận theo quy định của Luật Giao dịch Điện tử 2023. Bên cạnh đó, hình thức thể hiện của thông điệp dữ liệu được ghi nhận bao gồm văn bản điện tử, tài liệu điện tử, dữ liệu điện tử, chứng từ điện tử, thư điện tử, điện tín, điện báo, fax và các hình thức tương tự [2].
Theo Luật Giao dịch Điện tử 2023, việc tạo lập thông điệp dữ liệu đã được mở rộng từ khi phát sinh hoặc trong quá trình giao dịch, cho đến hình thức được chuyển đổi từ văn bản giấy [3]. Luật cũng chính thức cho phép chuyển đổi từ văn bản giấy (hợp đồng tạo lập văn bản giấy) thành thông điệp dữ liệu, và ngược lại nếu đáp ứng các điều kiện nhất định.
Bên cạnh đó, Luật Giao dịch Điện tử 2023 tạo cơ sở pháp lý cho việc công chứng, chứng thực thông điệp dữ liệu [4], theo đó các hợp đồng điện tử có thể đáp ứng điều kiện công chứng, chứng thực trên môi trường điện tử để đáp ứng điều kiện có hiệu lực nếu giao dịch được yêu cầu thể hiện dưới hình thức công chứng, chứng thực.
[1] Điều 3.16 Luật Giao dịch Điện tử 2023
[2] Điều 7.1 Luật Giao dịch Điện tử 2023
[3] Điều 7.2 Luật Giao dịch Điện tử 2023
[4] Điều 9.2 Luật Giao dịch Điện tử 2023
2. Điều kiện có hiệu lực của hợp đồng điện tử
Như đã giới thiệu bên trên, hợp đồng điện tử là một dạng thông điệp dữ liệu. Ngoài việc đáp ứng điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự, thì hợp đồng điện tử phải được tạo lập đảm bảo các yêu cầu như sau:
- Về nội dung, thông điệp dữ liệu phải có tính toàn vẹn và xác thực. Để đáp ứng yêu cầu về tính toàn vẹn, quá trình khởi tạo, tiếp nhận thông điệp dữ liệu giữa các hệ thống tin phải có tính bảo mật cao. Đối với yêu cầu tính xác thực, hợp đồng điện tử phải được các bên sử dụng chữ ký điện tử, chữ ký số hoặc phương thức ký phù hợp quy định pháp luật để xác nhận chủ thể ký và khẳng định sự chấp thuận của chủ thể đó đối với thông điệp dữ liệu.
- Về hình thức thể hiện, thông điệp dữ liệu phải đáp ứng điều kiện có thể truy cập và sử dụng được để tham chiếu.
Đối với các hợp đồng trong một số lĩnh vực chuyên ngành phải đáp ứng các hình thức có hiệu lực, như (i) phải đăng ký hợp đồng mẫu trong hợp đồng giao kết với người tiêu dùng; (ii) phải công chứng, chứng thực đối với hợp đồng liên quan đến quyền sử dụng đất, nhà ở; (iii) phải công khai thông tin đối với hợp đồng mẫu trong lĩnh vực kinh doanh bất động sản; (iv) tạo lập dưới hình thức văn bản như hợp đồng lao động; và (v) các yêu cầu hình thức khác, các bên có thể sử dụng hợp đồng điện tử để đăng ký hợp đồng mẫu, cũng như công chứng hoặc công khai thông tin khi Luật Giao dịch điện tử 2023 có hiệu lực, vì thông điệp dữ liệu sẽ không bị phủ nhận giá trị pháp lý chỉ vì thông tin đó được thể hiện dưới dạng thông điệp dữ liệu [5].
[5] Điều 8 Luật Giao dịch Điện tử 2023
3. Tổng kết điểm mới về hợp đồng điện tử theo Luật Giao dịch Điện tử 2023
Luật Giao dịch Điện tử 2023 đã ban hành nhiều quy định mới liên quan đến hình thức của thông điệp dữ liệu, giá trị pháp lý, cơ sở chuyển đổi dữ liệu thành văn bản giấy, các hình thức chữ ký điện tử và mở rộng thêm hình thức xác nhận khác bằng phương tiện điện tử để thể hiện sự chấp thuận của chủ thể ký đối với thông điệp dữ liệu.
Về các nguyên tắc giao kết và thực hiện hợp đồng điện tử, các bên tham gia hợp đồng được quyền tự do thỏa thuận và giao kết hợp đồng theo phương thức điện tử phù hợp với quy định tại Luật Giao dịch Điện tử 2023 và đáp ứng điều kiện có hiệu lực theo Bộ luật Dân sự 2015, và các luật chuyên ngành điều chỉnh quan hệ pháp luật đó.
Luật Giao dịch Điện tử 2023 bổ sung thêm một dịch vụ tin cậy mới cụ thể là Dịch vụ chứng thực thông điệp dữ liệu, tạo điều kiện gia tăng tính xác thực của hợp đồng điện tử khi có sự tham gia của bên thứ ba cung cấp dịch vụ này. Nếu loại hợp đồng không yêu cầu phải chứng thực, các bên vẫn có thể yêu cầu tổ chức cung cấp dịch vụ chứng thực hợp đồng điện tử thực hiện chứng thực các thông điệp dữ liệu của hợp đồng điện tử để đảm bảo tính an toàn vẹn và xác thực của hợp đồng điện tử và đảm bảo an toàn cho các bên tham gia hợp đồng trong trường hợp có phát sinh tranh chấp.
(Hết phần 1)
Trên đây là tư vấn của chúng tôi về Những điểm mới về hợp đồng điện tử theo Luật giao dịch điển tử 2023. Với đội ngũ luật sư nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực đầu tư, chúng tôi luôn sẵn sàng cung cấp các giải pháp tối ưu về hiệu quả, chi phí và tối giản về thủ tục pháp lý cho quý khách hàng. Hãy truy cập Website DIMAC và các chuyên mục tin tức khác của chúng tôi để được cập nhật sớm nhất các thông tin tư vấn và chia sẻ kinh nghiệm pháp lý về thị trường.
Trong phần tiếp theo, chúng tôi sẽ đề cập đến các lưu ý khi giao kết, tạo lập các hợp đồng điện tử trong lĩnh vực lao động, thương mại điện tử và các hợp đồng khác. Xem phần tiếp theo: https://dimac-law.com/tin-tuc/luu-y-khi-giao-ket-hop-dong-dien-tu-trong-cac-linh-vuc-lao-dong-va-thuong-mai-475.html
- ENENTERPRISES USE ELECTRONIC IDENTIFICATION ACCOUNTS FOR ADMINISTRATIVE PROCEDURES FROM JULY 1, 202520/06/2025
- OFFICIALLY BRINGING THE ELECTRONIC NOTARIZATION INTO THE DIGITAL AGE 13/06/2025
- CONDUCT A NATIONWIDE ENTERPRISE SURVEY IN 2025 FOR STATISTICAL PURPOSES12/06/2025
- SOCIAL HOUSING DEVELOPMENT: GROUNDBREAKING POLICIES OPEN UP OPPORTUNITIES FOR EMPLOYEES09/06/2025
- APARTMENT BUILDINGS OF FIVE FLOORS OR MORE ARE REQUIRED TO PURCHASE FIRE AND EXPLOSION INSURANCE FROM 01 JULY 202502/06/2025
- CONDITIONS FOR SEMICONDUCTOR AND ARTIFICIAL INTELLIGENCE ENTERPRISES IN DANANG TO RECEIVE TAX INCENTIVES UNDER RESOLUTION 136/2024/QH1523/05/2025